EVALUATION OF WOMEN’S PLACE IN POLITICAL AND SOCIAL LIFE IN THE FIRST PERIOD UMAYYAD CALIPHATE

Cahiliye dönemi geleneklerine karşı başlatılan mücadelelerde, ilk tebliğ ve biatlarda kadın hakları kız çocukları meselesi birinci gündem maddeleri arasında yerini almıştı. Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan hükümlerden başka siyasî otoriteye göre değişkenlik gösteren kadının statüsü Emevîlerle birlikte güçlenerek devam etmiştir. İslâm dininin doğuşunun tüm dünyada aşağılandığı bir zaman dilimine tevâfuk gelmesi meselesini Hz. Muhammed’in (s.a.v.) çözmeye çalıştığı problemlerden biri yapmıştır. Yaptığı çok evlilikle Kerîm’in kadınlarla ilgili meselelerini yine onlar vasıtasıyla toplumun her kesimine hızlıca ulaştırması hususi anlam ifade etmektedir. Onun sünnetini takip eden halifeler de kadına dair yeni yaklaşımları içtihad yoluyla düzene oturtmuşlardı. Emevîler döneminde benzer yaklaşımlar hanedan yapısına şekillenirken artık alanda görülmesine neden olmuştur. Âişe’nin (r. anhüm) şahsında gelişen dönemiyle doğrudan alakalı olan pek hadiseden sonra Müslüman kadın, hayatın alanında kendine daha fazla bulmuştur. İlk Emevî halifesi Muâviye’nin (r.a.) annesinin tanınır sima olması oğlunun siyasetine müdahil için yeterli olmasa da dolaylı olarak iç politikasındaki Hanedanla nesep illiyeti vesilesiyle bağ kurulmaya çalışılması savaş meydanlarının cesur kadınları gibi konu kadını ön plana çıkaran hususlar almıştır. Bu makale; İslâm’ın dönemlerinde şekillenen statüsünün girdiği süreç, akraba ilişkileri, ilhakı, ümmüveledin durumu, istîlâd, kabileler arası evlilik akidleri, meydanlarında geri hizmetlerdeki kadınlar iktisadî aktörü mevzularını edinmiştir.